حدود و قلمرو اختیارات ولی خاص

در اصطلاح حقوق مدنی، ولایت قدرت و اختیاری است که برابر قانون به یک شخص صلاحیتدار برای اداره امور محجور واگذار شده است. این ولایت دارای اقسامی است؛ ممکن است به حکم مستقیم قانون به شخص داده شده، یا به موجب وصایت واگذار گردیده باشد. ولایتی که به حکم مستقیم قانون واگذار شده باشد، اصطلاحاً ولایت قهری نامیده می شود که قانون مدنی در « مواد 180 تا 1194» از آن سخن گفته است. وظیفه و سمت وصیت که از جانب پدر یا جد پدری برای سرپرستی محجور تعیین شده باشد« ماده 1181 ق. م» نیز یک نوع ولایت است که غیر از ولایت قهری است، هر چندکه مشمول عنوان ولایت خاص می باشد. چه اصطلاح ولی خاص، برابر«1194 ق. م» شامل ولی قهری و وصی منصوب از جانب پدر و جد پدری است. در این تحقیق حدود اختیارات ولی خاص در اداره امور مالی معوض و غیر معوض مولی علیه مورد بررسی قرار گرفته و باید اداره اموال بگونه ای باشد که عدم مفسده مولی علیه در آن اقتضاء نماید. و از طرفی ولی قهری می تواند برای اداره اموال صغیر و مجنون و غیررشیدی که جنون و عدم رشد آنها متصل به زمان صغیر باشد وصیت نماید. در این صورت وصی باید در حدود وصایت عمل نماید. چرا که وصی در حقیقت نماینده ولی قهری می باشد. همچنین در این تحقیق حدود اختیارات ولی خاص در اداره امور غیر مالی مولی علیه از جمله نکاح، طلاق، قصاص مورد مطالعه قرار گرفته از جمله این که اقدام ولی نسبت به نکاح صغیر و صغیره باید در جهت رعایت صلاح و صرفه مولی علیه باشد. مثلاً ولی نباید بدون آن که مصلحت مولی علیه اقتضاء کند صغیر و صغیره را به عقد کسی در آورد که به عیوبی مبتلا باشد.